kelas 1 sem 2 wulangan 1
PAGELARAN SENI
![]() |
pagelaran seni jawa |
Pagelaran seni kuwi minangka salah sawijining wujud seni
sing kompleks, amarga dumadi saka pirang-pirang jinis bidang seni. Coba
gatekna, sawijining pagelaran kesenian kayata kethoprak utawa sendra tari
padatan butuh kayata iringan kang awujud musik, dialog, kostum/busana,panggung
tata lampu, saha sebi paes utawa rias.
Pagelaran seni uga diperang dadi loro, yaiku pagelaran seni
tradisional lan pagelaran seni modern.
a.
Pagelaran seni tradisional
Ing saben pentase, padatan kesenian tradisional
mesthi duwe ancas kang diwedharake kanggo para pamiarsa. Acas kang diwedharake
kuwi awujud piwulang kang asipat social, politik, moral lan sapanunggalane.
Pagelaran seni tradisional kuwi duwe 4 fungsi, yaiku fungsi ritual, fungsi
pendidikan minangka sarana panuntun, fungsi kritik social, saha fungsi
panglipur utawa tontonan.
b.
Pagelaran seni moder
Tuladha pagelaran seni modern kayata drama,
opera, fragmen, teater, lan film. Pagelaran seni modern kuwi padatan
dipentasaken ana media elektronik, kayata Televisi.
Wacan! Tuladha Pagelaran seni Tradisional
KETHOPRAK
Kethoprak yaiku salah sijine jinis pagelaran
kang asale saka Jawa. Sajroning pagelaran kethoprak tembang-tembang Jawa kanthi
iringan gamelan kasuguhake kanthi rancak. Lumrahe, crita
kang diangkat jroning
pagelaran kethoprak ana maneka
warna jinise. Ana
sing dijupuk saka crita sujarah
Jawa, legenda, utawa saka crita manca nagara. Nanging, bakune crita kang
dibabar ora bakal
njupuk saka wiracarita
Ramayana lan Mahabharata,
amarga wiracarita kasebut digelaraken ana kesenian wayang wong.
Sing dadi ciri wancine kethoprak yaiku, carita
kanthi para nayaga/ pemain, kairing tabuhan (gamelan), nganggo
tembang kang dadi tet enger
kethoprak (rembugan uga bisa nganggo
tembang, dadi tembang bisa
mujudake pangiring adegan), dialog, lan monolog utawa dadi narasi. Wondene unining gamelan kanggo
ngiringi tembang, adhegan, ilustrasi swasana carita, swasana dramatik, lan
kanggo mbedakake adhegan siji
lan sijine. Paraga kethoprak kudu
pinter "acting" uga kudu pinter nembang, olah basa-sastra, lan joged.
Dene sawetara lakon kethoprak kang kondhang ing antarane yaiku Arya Penangsang
Warok Suramenggala, Abdul
Semararupi, Panji Asmarabangun, Klana Sewandana, Andhe-andhe lumut,
Anglingdarma, Rara Mendut- Pranacitra,
Damar Wulan, lan
sapiturute. Nanging ana
kalane ya ngangkat
crita saka manca
nagara, upamane Sampek-Eng Tay, Romeo-Juliet, lsp.
![]() |
pagelaran seni kethoprak |
Sawetara taun kapungkur, crita kethoprak akeh
dibabar ing TV, salah sijine arupa kethoprak klasik, yaiku pagelaran kethoprak kang
dibabar ing panggung kanthi beber kang winates. Sabanjure uga
ana kethoprak sayembara, yaiku
kethoprak kang dibabar ing TV kanthi beber/setting alam lan swasana ing njaban
gedhung. Becike maneh, saben episode,
mesthi ipungkasi kanthi sayembara kang nyedhiyani hadhiah mirunggan kanggo
milut lan nggeret kawigatene pamirsane.
Wektu
saiki, kethoprak uga duwe
"improvisasi" kanthi
wujud dhagelan kethoprak, upamane dhagelan lan kethoprak humor ana ing siaran
radio lan televisi. Carita bakune
padha nanging dipagelaraké kanthi dhagelan, mligi mung nyenengake penontone. Bab paugeran nomer loro.
Kethoprak mau biasane wis
ora banget- banget nggatekake unggah-
ungguh basa lan tatakrama, sing baku
bisa gawe guyu.
Carita lan basa
ora nganggo paugeran
baku, mula bisa
kasebut kethoprak ora jangkep. Kethoprak jinis iki akeh
dibumboni dhagelan utawa guyonan, mula diarani kethoprak humor. Para paragane
uga para dhagelan kondhang ing jagad kasenian. Sawetara sumber nyebutake
kasenian kethoprak antuk kalungguhan kang mirunggan jroning masarakat Jawa,
mligine wong cilik. Sebab jroning kethoprak, seni sandiwara,
musik lan sastra
dibabar bebarengan. Kasenian
kethoprak iki tuwuh
ngrembaka ing Ngayogyakarta lan
Jawa Tengah, sarta saperangan dhaerah
Jawa Timur. Jaman mbiyen kethoprak dadi panglipure masarakat. Sanajan dadi
panglipuring masyarakat lan ngandhut piwulang budaya Jawa, nanging ing
ngrembakane jaman, kasenian kethoprak rada dikiwakake dening masarakate,
mligine para mudha awit ora pati dunung marang kasenian kethoprak, apa maneh
gelem nresnani kasenian iki.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar